15 rocznica Polski w NATO | Wirtualne Helsinki

Polska 15 lat w NATO

Polska, wspólnie z Czechami i Węgrami, 12 marca 1999 roku stała się pełnoprawnym członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. Z okazji 15 rocznicy tego wydarzenia przypominamy drogę naszego kraju do NATO.

Rozpoczęcie starań dyplomatycznych i negocjacji członkowski w sprawie przystąpienia Polski do NATO było możliwe dzięki przełomowi, który w 1989 roku nastąpił w Europie Środkowo-Wschodniej. Nim w Niemczech runął Mur Berliński, dzielący Europę na Wschód i Zachód, w Polsce 4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory do Sejmu i całkowicie wolne do Senatu. Były one pokłosiem trwających od lutego do kwietnia tego samego roku obrad Okrągłego Stołu, w których uczestniczyli przedstawiciele komunistycznych władz i opozycji. Negocjacje te zainicjowały i stały się symbolem pokojowego przekazania władzy w Polsce.

W wyniku tych zmian w Polsce utworzono pierwszy niekomunistyczny rząd w tej części Europy z Tadeuszem Mazowieckim jako premierem na czele. Rząd ten już w pierwszych dniach po zaprzysiężeniu demonstrował swoją prozachodnią orientację i rozpoczął wieloletni proces integracji Polski z organizacjami zachodnimi.

Trzydziestego października 1989, z powodu zaplanowanego jeszcze przed wyborami, warszawskiego posiedzenia Komitetu Ministrów Spraw Zagranicznych istniejącego wciąż Układu Warszawskiego nowo powołany szef polskiej dyplomacji Krzysztof Skubiszewski wystosował szyfrogram do wszystkich polskich ambasadorów. Polecił w nim ambasadorom złożenie w krajach pełnienia misji wizyt na możliwie najwyższym szczeblu i poinformowanie władz iż, Polska opowiada się za „wszechstronnym rozwojem ogólnoeuropejskiego procesu przełamywania podziałów Europy”.

Likwidacja Układu Warszawskiego w 1991 roku i pozytywne stanowisko państw członkowskich NATO sprawiły, że coraz bardziej realne stawało się przystąpienia Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Bardzo istotnym etapem procesu negocjacyjnego był rok 1994 i przygotowanie programu Partnerstwo dla Pokoju, który ostatecznie stał się skutecznym narzędziem przygotowującym polskie członkostwo. W jego efekcie w 1997 roku, w czasie madryckiego szczytu szefów państw i rządów NATO, podjęto decyzję o wystosowaniu formalnego zaproszenia dla Polski, Czech i Węgier.

Oficjalne podpisanie protokołów akcesyjnych Polski, Czech i Węgier, ratyfikowanych następnie przez ówczesne państwa członkowskie, odbyło się w Brukseli 16 grudnia 1997 r.

Ostatnim etapem procesu ratyfikacyjnego było przekazanie Stanom Zjednoczonym (depozytariuszowi traktatu) tzw. instrumentu akcesji. Uroczystość odbyła się 12 marca 1999 roku w Independence (stan Missouri). Ówczesny Minister Spraw Zagranicznych RP Bronisław Geremek składając na ręce Sekretarz Stanu USA Madeleine Albright akt przystąpienia Polski do Traktatu Północnoatlantyckiego oficjalnie potwierdził wstąpienie Polski do NATO.

W związku z 15 rocznicą członkostwa w NATO Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP udostępnia szereg materiałów ilustrujących polską drogę do Sojuszu. Zapraszamy do zapoznania się z nimi w zakładce „Archiwum Polskiej Dyplomacji” (www.msz.gov.pl/pl/p/msz_pl/ministerstwo/historia/wydarzenia/polskanato15 ).

Prezentujemy w niej m.in. krótki film, przygotowany przez Biuro Archiwum i Zarządzania Informacją MSZ, w którym wykorzystano m.in. archiwalne nagrania, fotografie, dokumenty źródłowe, a także wybór fotografii przechowywanych w Archiwach Kwatery Głównej NATO dokumentujących przed wszystkim wizyty polskich polityków i dyplomatów składane w Brukseli w związku z trwającymi negocjacjami.

W zakładce znalazły się też m.in. akty nominacji i listy uwierzytelniające dwóch pierwszych polskich przedstawicieli przy NATO (Jerzego M. Nowaka i Andrzeja Towpika) oraz fotokopie traktatów, porozumień i oficjalnych dokumentów wytwarzanych w czasie kolejnych etapów negocjacji. Jako ciekawostki publikujemy również oficjalne programy z wizyt składanych w Polsce przez sekretarzy generalnych Sojuszu – Manfreda Wörnera (1990) i Javiera Solany (1998) oraz z uroczystości „Dni Polskie w NATO” (1996).

Biuro Rzecznika Prasowego Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Prezentowane na portalu msz.gov.pl materiały pochodzą z Archiwum MSZ, NATO Archives, NATO Press Service, Archiwum PAP oraz Truman Presidential Library & Museum (Independence).

Źródło: materiały pochodzą ze strony Ambasady RP w Helsinkach
Fot: wikipedia.org